Ótrúlegt

Það er með ólíkindum að svona lagaákvæði skuli fyrirfinnast í samfélagi sem á að heita upplýst og miða að velferð allra þegna. Þarna er verið að ganga freklega á rétt og möguleika þeirra sem standa höllum fæti, að því er helst virðist til að spara tryggingarfélögum peninga. Þessu verður einfaldlega að breyta snarlega og vonandi kemur vinstri meirihlutastjórn til valda eftir kosningar og gengur hratt í málið.

Þetta er því miður ekki einu ólögin sem snúa að fólki og hafa verið sett í tíð ríkisstjórna sem meira vilja hugsa í hagtölum  og markaðslausnum en manngildi. Hægri stjórnir undanfarinna ára hafa ansi oft kosið að líta framhjá því, að á bak við alls konar tölur - hagtölur, meðaltöl og annað talnaflóð, er fólk af holdi og blóði, með tilfinningar, langanir og þarfir. Fólk sem er ekki bara þarna til að vera leiksoppur á markaði fyrir þá sem hugsa mest um að græða á því og velja því að gleyma öllu hinu.

Börnin fá smánarbætur

Vitleysan á vegunum

Hvaða vit er í að hafa alla þessa þungaflutningana á þjóðvegum landsins? Slysahætta er mikil og vegirnir gefa sig hratt og verða varasamir.  Standflutningar voru lagðir niður af því þeir skiluðu flutningsfyrirtækjum ekki sama hagnaði og flutningar með bílum. Og mismunurinn fór út í verðlagið. Dæmin eru fleiri. Það er líka búið að leggja niður mjólkurbú og sláturhús út um allt og mjólk og skepnur eru því flutt um landið þvert á áfangastað sinn. Allt er þetta gert í nafni hagræðingar. Þegar ég var í námi í Danmörku '95-'97 var talsvert talað um að nú væru Danir aftur farnir að stofna lítil samvinnufélög um vinnslu landbúnaðarafurða á heimaslóðum. Lítið sláturhús hér, lítil mjólkurbú þar, allt á vegum fárra fjölskyldna sem þar með sköpuðu sér vinnu og meiri tekjur og fengu um leið aukin umsvif í heimasveitina. Þetta er því miður ekki komið í gang hérlendis í sama mæli og virðist sem löggjöf hafi að einhverju leyti staðið á móti. Þar þarf að bæta úr. Þarna er tækifæri fyrir dreifbýlið, bæði til að bæta hag sinn og hjálpa til við að losna við eitthvað af þungaflutningum af vegakerfi, sem ekki var byggt fyrir álagið sem þeim fylgjir. Ný stjórnvöld verða síðan að taka á spurningunni um endurreisn strandflutninga og koma flutningunum að hluta til aftur út á sjó. Það er þjóðhagslega farsælt, meira í anda sjálfbærrar hugsunar og eykur um leið öryggi þeirra sem ferðast í bílum.

Gott að einhverjir standa vaktina

Það er frábært að VG ætli að standa vaktina til verndar umhverfinu og skynsamlegri auðlindanýtingu. Álver eru dæmi um gamaldags hugsun og þá villu að það sé hægt að leysa öll mál með stórri og dýrri allsherjarlausn. Það er búið að sýna fram á að við þurfum á allt annarri hugsun að halda en því að fara í enn eitt stóriðjuruglið. Fjárfestingin skilar takmörkuðu, aðgerðirnar eru skaðlegar og óafturkræfar fyrir umhverfið og saman gerir þetta að þetta er léleg nýting á auðlind til lengri tíma litið. Nær væri að beina krafti í nýsköpun og smærri fyrirtæki sem skila mun meira til samfélagsins en svona bull. En það eru sterkir hagsmunaaðilar sem vilja skara eld að sinni köku og hugsa fyrst og fremst um eigin skammtímagróða en ekki heildarhagsmuni sem reka stóriðjumálin áfram og það er gott að þingmenn VG eru tilbúnir að berjast gegn þeim.

Steingrímur á móti Helguvík

Gestastofa Reykjavíkur og landverðir innan borgarmarkanna

Ég er búinn að tala um það í mörg ár að það þurfi að stofna Gestastofu Reykjavíkur til að styðja við bakið á ferðaþjónustu í borginni. Reykjavík er fjölsóttasti ferðamannastaður landsins og þjónustan sem þar er boðið upp á nýtist einnig heimamönnum og íbúum nágrannasveitarfélaga. Innan borgarmarkanna og í kraga umhverfis höfuðborgarsvæðið er perlufesti af náttúruperlum sem eru frábærar til útivistar, náttúruskoðunar, fræðslu og lífsfyllingar. Það er í raun merkilegt að ekki skuli hafa verið gerðar meiri tilraunir til að skapa og efla náttúruferðamennsku í borginni, miðað við þær mögnuðu aðstæður sem fyrir hendi eru. Náttúruferðamennskan er í raun stórvannýtt sóknarfæri fyrir ferðaþjónustuna sem full ástæða er til að huga nánar að, eins og ástandið er í þjóðfélaginu.

Gestastofur eru víða reknar á ferðamannastöðum, ekki síst á friðlýstum svæðum. Hlutverk þeirra er m.a. það að taka saman upplýsingar um umhverfi, bæði náttúrulegt og menningarlegt, setja þær fram með notendavænum hætti, bjóða upp á aðstoð, fræðslu og aðra þjónustu sem tengist umhverfisskoðun. Þær geta líka verið ákveðið skjól og aðstaða fyrir aðra aðila sem eru að vinna að svipuðum málum. Gestastofa Reykjavíkur myndi starfa náið með Höfuðborgarstofu og aðrir samstarfsaðilar gætu t.d. verið Náttúruskólinn í Reykjavík, Reykjanesfólkvangur  og útivistarsvæði Orkuveitunnar.

Landverðir eru starfandi í gestastofum og á svæðum sem þær ná til. Þeir sjá m.a. um fjöbreytta fræðslu, upplýsingagjöf, gönguferðir og barnastunda. Landvarsla er sérhæft starf sem byggir á fræðsluaðferð sem kölluð er umhverfistúlkun og miðar að því að auka skilning og tilfinningu gesta fyrir mikilvægi þeirra staða sem þeir skoða. Með því að koma upp gestastofu og ráða landverði til borgarinnar væri stórt skref stigið til að opna augu heimamanna og gesta á umhverfi og náttúru svæðisins. Þar með skapast aukin ánægja og fjölbreytni fyrir fólk sem statt er í borginni. Þetta myndi efla Reykjavík sem ferðamannastað og skapa velvild og löngun til að koma aftur í heimsókn. Það er þekkt staðreynd að ekkert er betri auglýsing en ánægður gestur, sem segir frá þegar hann kemur heim til sín. Það væru því slegnar margar flugur í einu höggi ef þetta skref yrði tekið. Ferðaþjónustan myndi styrkjast og fjölbreytni í afþreyingu myndi aukast  um leið og náttúran væri vernduð. Og um leið yrðu til störf sem myndu efla starfsemina í borginni og skapa mikilvægar tekjur. Er eftir einhverju að bíða með að hefjast handa?

Bölvað svifryk

Veðurfar eins og er hér þessa dagana sýnir okkur svart á hvítu hvað umferðinni fylgir mikil mengun. Þar er fátt til bjargar nema að draga verulega úr bílaumferð og nota til þess allar góðar aðferðir. Heilbrigðisnefnd Reykjavíkur er nýbúin að samþykkja aðgerðir til úrbóta og nú er það stjórnmálamannanna að stíga skrefin til fulls og koma hugmyndum í framkvæmd. Eitt af því sem þarf að gera er efling almenningssamgangna. Sennilega er fátt sem munar meira um varðandi loftgæðamálin en það hvort okkur tekst að fá fólk til að nota vagna, hjól og fætur í stað einkabíla. Við verðum að átta okkur á að það hanga miklu fleiri þættir á spýtunni varðandi Strætó en bara rekstrarkostnaður. Við þurfum að horfa á samfélagslegan ávinning, svo sem eflingu samgangna, bætt loftgæði og minni hávaða og minni slysahættu. Meirihlutinn í borginni verður að horfast í augu við ástandið og setja fé í að efla almenningssamgöngur, bæta þjónustu strætó og auka forgang vagnanna í umferðinni. Ef nágrannasveitarfélögin vilja ekki standa með Reykjavíkurborg í að efla strætó verðum við bara að taka málin í okkar hendur, taka Strætó "heim". Það eina sem við getum ekki gert er að halda áfram að trúa að þetta lagist bara af sjálfu sér.

Helstu götur rykbundnar í nótt

Endurnýjun alltaf til góðs?

Ég var að tala við mann í gær og hann nefndi við mig kröfuna um endurnýjun í röðum þingmanna. "Hún er ekki bara af því góða", sagði hann. "Líttu bara á ungu mennina í Sjálfstæðisflokknum. Þeir eru frámunalega fanatískir og þröngsýnir, með takmarkaða reynslu og þekkingu á lífi fólks í landinu." Og hann bætti við að það væri ekki það versta þó menn skorti þekkingu, verra væri að þessir drengir hefðu svo lítinn áhuga á að afla sér hennar. En þeir tilheyra  líka stjórnmálahreyfingu sem heldur að hún sé náttúruafl en ekki lifandi samtök fólks. Þess vegna segja sjálfstæðisforingjar að það sé fólk sem hefur brugðist flokknum en ekki flokkurinn sem brást landi og þjóð. Sorglegt! Sorglegt að við þurfum að sitja uppi með svona drengi og svona flokk.

Ekki hörð frjálshyggja!

Var að horfa á viðtal við Bjarna Ben. þar sem hann segir það rangt sem haldið hefur verið fram, að hérlendis hafi verið viðhöfð hörð frjálshyggja. Þó hann ætti í sjálfu sér að vita þetta, eftir að hafa verið á kafi í þessu sjálfur, vil ég samt leyfa mér að efast um mat hans. Það eru nefnilega svo fáir góðir dómarar í sjálfs síns sök. En segjum samt að hann hafi nokkuð til síns máls. Er það þá ekki verulegt umhugsunarefni, að það sem hann telur væga frjálshyggju skyldi geta leikið samfélagið jafn grátt og raun ber vitni? Segir þetta ekki allt sem segja þarf um það hversu stórháskalegt fyrirbæri frjálshyggjan er? Það þýðir ekki fyrir frjálshyggjuliðið að neita því að hluti af henni er galopnun kerfisins og afnám eftirlits og reglna, því markaðurinn á að leiðrétta alla hluti sjálfur og það getur hann ekki ef reglur grípa fram fyrir hendurnar á honum. Þessu hélt þetta fólk fram meðan allt leit út fyrir að leika í lyndi. Bjarni sagði líka að Sjálfstæðisflokkurinn þurfi ekki að endurskoða hugmyndafræðilegan grundvöll sinn. Vægast sagt merkileg yfirlýsing í ljósi þess, að þessi grundvöllur er búinn að steypa þjóðinni í gjaldþrot. En það var gott og mikilvægt að fá að vita að komist flokkurinn til valda, megum við eiga vona á meiru frá honum af því sama og keyrði okkur í þrot, sjálfsagt eins lengi og gammarnir geta krækt í eitthvað frá þjóðinni og sölsað undir sig. Vonandi átta kjósendur sig á hvað yfirlýsingar Bjarna þýða í raun og gleyma því ekki fyrir kjördag.

Að vera rændur

Ég fór til lögreglunnar í gær, upp í Borgartún, til að skoða hvort hjólið mitt hefði ratað í geymslur yfirvalda og væri þar hangandi innan um öll hin hjólin. Fáknum mínum var nefnilega stolið eina nóttina í síðutu viku þar sem hann stóð eins og venjulega upp við húsvegg, inni í horni, læstur og tilbúinn fyrir notkun næsta dags. Ekki reyndist hjólið komið í hús þarna svo ég fyllti út skýrslu og gerði grein fyrir málsatvikum. Á sama tíma var þarna ung kona í sömu erindagerðum, líka úr Vesturbænum. Það virðist mikið um það að fólk fari fjásri hendi um eigur annarra þessa dagana, en menn segja að það sé gjarnan fylgifiskur kreppu og þeirrar reiði og örvæntingar sem henni tengist. Ég þekki t.d. tvo sumarbústaðaeigendur sem hafa nýlega komið að húsum sínum rændum. Ekki get ég sagt að mér geðjist vel þessi "sjálfsbjargarviðleitni" fólks. Það er óþægileg og á einhvern hátt hálf niðurlægjandi tilfinning að upplifa að fólk gramsi í hlutunum manns og taki þá ófrjálsri hendi. Þar að auki veldur það raski og fyrirhöfn sem maður ætti ekki að þurfa að verða fyrir. Í anda grænna samgangna og heilsusamlegra lifnaðarhátta verð ég að ná mér í nýtt reiðhjól, en ég hef notað hjól mikið undanfarin ár til að fara milli staða og til líkamsræktar. Það kostar örugglega sitt. Þetta rán kippir þó ekki fótunum undan efnahag fjölskyldunnar eins og frjálshyggjan er búina að gera við alltof marga. Ég vona bara að  þeir sem tóku hjólið mitt og þeir sem bera ábyrgð  á kreppunni (hvort sem þeir viðurkenna hana sjálfir eða ekki) fái makleg málagjöld og fórnarlömbin fái eins mikið af ránsfengnum til baka og hægt er.

Mikilvægt mál

Það er gleðilegt að sjá, að loks er farið að taka loftgæðamálin í Reykjavík föstum tökum. Við búum við stórskert loftgæði marga daga ársins og slíkt veldur heilsutjóni og lakari lífskjörum. Helsta uppspretta mengunarinnar er bílaumferðin og því hafa Vinstri græn í borginni ítrekað reynt að fá yfirvöld borgarinnar í lið með sér til að draga úr umferð. Þar er efling almenningssamgangna stórt og mikilvægt skref. Við þurfum að gera strætó að raunhæfum valkosti. Til þess skortir þó pólitískan kjark og vilja, því miður. Einnig lögðu vinstri græn fram tillögu um stofnun Loftslagsráðs Reykjavíkur þar sem pólitíkusar og embættismenn kæmu saman í þverfaglega vinnu við að meta allar framkvæmdir og áætlanir borgarinnar út frá því hvaða áhrif þær hafa á loftgæði. Þetta hlaut ekki náð fyrir augum meirihlutans sem þá var. Það verður að segjast að sjálfstæðismenn hafa löngum dregið lappirnar í þessum málum og ekki viljað þrengja að einkabílum þó það dragi úr mengun. Þarf ekki að fara lengra en eitt ár aftur í tímann, í fundargerð umhverfis og samgönguráðs frá 11. mars 2008 til að finna dæmi um þetta. Þar svarar Gísli Marteinn formaður ráðsins fyrirspurn Vg og Samfylkingar um það hvort meirihlutinn sé tilbúinn að grípa til róttækra aðgerða til að draga úr loftmengun með því t.d. að draga úr umferð, loka götum, skattleggja nagladekk, loka svæðum fyrir mjög mengandi bílum og takmarka þungaumferð svo nokkuð sé nefnt. Í fundargerðinni sem er á vef Reykjavíkurborgar, rvk.is, sést svar hans en þar stengur m.a.:
Minnihluti umhverfis- og samgönguráðs kann að telja það raunhæfan kost að hefja aukna skattheimtu af bílum, loka umferðargötum og setja upptollheimtuhlið við innkeyrslur í hverfi borgarinnar. Það er hins vegar ekki á skoðun núverandi meirihluta umhverfis-og samgönguráðs. Ekki stendur heldur til að banna tilteknum bílategundum eða árgerðum akstur um ákveðinsvæði.

Þarna fer ekki milli mála að meirihlutinn var ekki tilbúinn að taka róttæk skref í baráttunni fyrir bættum loftgæðum. Þetta var þá en nú er vonandi runnin upp betri tíð og það búið að síast inn í kollinn á meirihlutanum að við verðum að taka til hendinni til að verja loftgæði í borginni. Á því eiga borgarbúar heimtingu og það er enginn vafi á því að minnihlutinn er reiðubúinn að aðstoða við það verk.

Vilja draga úr mengun

Var það stefnan eða fólkið - eða kannski bæði?

Sjálfstæðisflokkurinn segist nú vera í naflaskoðun og kemur með "sannleiksplagg" sem gagnrýnir flokkinn fyrir ýmislegt - og það aldeilis ekki að ástæðulausu. Ég á samt erfitt með að taka undir meginstef hjá foringjum innan flokksins sem segja að allt vesenið sé einstaklingum að kenna en stefnan sé enn góð og gild. Stefnan er náttúrulega bara galin, því hún ýtir undir misskiptingu, eiginhagsmunapot og sérgæsku. Hún byggir á því að afhenda einstaklingum sameiginlegar auðlindir og úrræði án tillits til þess hvað verður um almenning, fyrirtæki og þjónustuþega. Forsenda hennar er sú að slaka á öllu eftirliti og reglum. Þetta var gert, í anda stefnunnar og tókst alveg prýðilega svo nú er þjóðin á hausnum, heimili og fyrirtæki í vanda.

Hitt er svo annað mál að ekki hefur orðið vart við mikla gagnrýni á þessa hugsun hjá þeim sem mannað hafa framvarðarsveit þessa flokks undanfarna  tvo áratugi og þeir hafa brugðist ókvæða við allri gagnrýni á stefnuna og haldið henni fram í tíma og ótíma. Og ætla greinilega að halda áfram þrátt fyrir allar afleiðingarnar. Þeir eru heldur ekki með hugann við hag lands og þjóðar heldur sértæka hagsmuni sína og sinna. Er því mikil ástæða til að veita þessu sofandi og andvaralausa fólki stuðning þó það þykist núna vera að vakna?

Ég velti því síðan fyrir mér hvort gagnrýni flokksins er kannski í raun beint gegn þeim einstaklingum sem voru bestir í að framfylgja stefnunni, þannig að gallar hennar urðu jafnskýrir og raun ber vitni. Kannski er gagnrýnin aðallega á þessa aðila, fyrst þeir gátu ekki passað sig í óhemjuganginum þannig að við hin sjáum skýrt hvað stefnan kostar okkur. Það skyldi þó ekki vera.